Algemene uitgangspunten koerslijsten
In de BPM gaat het in de kern om twee dingen: het milieu (de CO2-uitstoot) en de afschrijving (de handelsinkoopwaarde). In de onderhavige procedure is het laatste aspect in geschil; meer specifiek de vraag of AutotelexPro een in de handel algemeen toegepaste koerslijst is. Het antwoord luid bevestigend. Voordat ik uitleg waarom ik dat vind, behandel ik hierna eerst een aantal algemene uitgangspunten bij de toepassing van koerslijsten en geef ik wat voorbeelden.
– Er zijn tenminste 4 in de handel algemeen toegepaste en tevens door de Belastingdienst geaccepteerde koerslijsten: X-Ray, Eurotaxglass’s, AutotelexPro en ANWB.
– Bij het opstellen van een koerslijstaangifte mag de afschrijving worden bepaald aan de hand van de koerslijst die de laagste inkoopwaarde genereert.
– Alle correctiefactoren die een koerslijst biedt mogen worden toegepast.[1]
– Het is niet toegestaan om koerslijsten te combineren. Een voorbeeld: de correctiefactor parallelle import van X-Ray mag niet worden toegepast op AutotelexPro. Het is ook niet toegestaan om een auto in de ene koerslijst te waarderen en vervolgens de afschrijving van de opties van die auto te baseren op een andere koerslijst.
– Als een bepaalde auto niet voorkomt in een koerslijst, dan mag een soortgelijk voertuig worden gekozen.[2]
– Als een koerslijst niet alle opties kent, dan mag het afschrijvingspercentage van de ontbrekende opties worden gelijkgesteld aan de afschrijvingspercentage van de auto of het afschrijvingspercentage van de opties die de koerslijst wel kent.
– In een bezwaar- of beroepsfase mag worden ‘geswitcht’ van de ene naar de andere (voordeligere) koerslijst. Ook is het mogelijk te ‘switchen’ van de forfaitaire afschrijvingstabel naar een koerslijst.
– Als vaststaat dat een koerslijst een verkeerd waardebegrip hanteert, dan mag de waarde neerwaards worden bijgesteld. Een voorbeeld: AutotelexPro taxeerde tot 1 januari 2018 de waarde van een BTW-auto. Omdat de waarde van een Marge-auto leidend is in de BPM, mag de waarde worden gecorrigeerd (in de praktijk wordt een correctie van 5% aanvaard). Het is in zo’n geval niet noodzakelijk om taxatierapport op te stellen.
– Bij het opstellen van een taxatierapport ten behoeve van de afschrijving mag eveneens gebruik worden gemaakt van een koerslijst.
De voorgaande uitgangspunten zijn in de loop der jaren ontwikkeld in de wetgeving en jurisprudentie.
De tunnelvisie uit Enschede
Over de vraag of AutotelexPro een in de handel algemeen toegepaste koerslijst is, en in het verlengde daarvan de vraag of de afschrijving op basis van deze koerslijst mag worden gebaseerd, is naar mijn weten nog niet eerder geprocedeerd tot aan de Hoge Raad. Overwegende dat de Belastingdienst zelf ook een abonnement heeft op AutotelexPro en de circa 200 heffingsambtenaren belast met de inning van BPM dagelijks gebruik maken van deze koerslijst, vind ik het heel vreemd dat de staatssecretaris AutotelexPro in de onderhavige procedure in twijfel trekt. Nota bene: ook de huistaxateur van de Belastingdienst, de Dienst Domeinen, maakt gebruik van AutotelexPro. Er is dus iets heel vreemds aan de hand.
In het verleden werden procedures gevoerd over de toepassing van de koerslijst van X-Ray. Dat stopte toen deze koerslijst in 2010 door de Belastingdienst werd aanvaard. Alleen de inspecteur te Enschede bleef zich verzetten tegen X-Ray. Toen het gerechtshof Arnhem/Leeuwarden heel duidelijk maakte dat X-Ray aanvaardbaar is,[3] drong de inspecteur te Enschede aan op een cassatieprocedure. Dat heeft de staatssecretaris nagelaten. In zijn toelichting bij die beslissing overwoog hij dat de door de inspecteur gevoelde onvrede over de door het Hof gevolgde waardering niet afdoet aan het anderszins redelijke oordeel van dit Hof.[4]
Thans is de koerslijst van AutotelexPro de klos. Kennelijk heeft de inspecteur te Enschede de staatssecretaris nu wel zo ver gekregen in zijn streven AutotelexPro aan banden te leggen.
Ten onrechte, zo oordeelt Advocaat-generaal IJzerman in de onderhavige conclusie. Hij maakt korte metten met het cassatieberoep van de staatssecretaris: AutotelexPro is een algemeen in de handel toegepaste koerslijst die ook kan worden gebruikt voor exclusieve, exotische of jonge auto’s. De eis die de staatssecretaris aan AutotelexPro stelt, dat de waardering van deze koerslijst moet zijn gebaseerd op een wezenlijk aantal handelstransacties, volgt niet uit de tekst van artikel 8, vierde lid, onderdeel a UR BPM, aldus IJzerman.
Ik ben het hier grondig mee eens. Als de staatssecretaris moet worden gevolgd in zijn standpunt dat de koerslijstwaarde daadwerkelijk gebaseerd moet zijn op een wezenlijk aantal daadwerkelijk uitgevoerde handelstransacties, dan kan voor iedere door middel van een koerslijst ingevoerde auto een discussie ontstaan. Het volgen van het standpunt van de staatssecretaris zou een onzeker element in de koerslijstaangifte brengen, omdat – achteraf – in voorkomende gevallen ter discussie zou kunnen komen te staan of sprake is van een wezenlijk aantal handelstransacties. Het toelaten van een dergelijke discussie zou te zeer afbreuk doen aan de snelle, eenvoudige en uniforme afwikkeling die juist bij koerslijstaangiftes wenselijk is en in de praktijk wordt gebezigd. Bovendien zou het volgen van dit standpunt tot problemen van afgrenzing met andere soortgelijke gevallen leiden, waardoor afbreuk zou worden gedaan aan de hanteerbaarheid van koerslijsten in het algemeen en AutotelexPro in het bijzonder.
[1] Zie recent de uitspraak van de Hoge Raad van 15-11-2019, 18/00246, ECLI:NL:HR:2019:1783.
[2] De gerechtshoven Den Bosch en Den Haag verschillen overigens van mening op dit punt.
[3] Zie de uitspraken van 30-05-2017, 15/00509 en 00515, ECLI:NL:GHARL:2017:4577 en ECLI:NL:GHARL:2017:4571.
[4] Zie de toelichting van de staatssecretaris op afwijzing cassatievoorstel van 13 juli 2017, nr. 2017-0000131329.
