Afschaffing ondernemersvrijstelling bestelauto
Aanpassingen Wet BPM 1992 m.b.t. bestelauto’s, MvF, 36 202
Voorstel van wet: artikel XXII onderdelen A t/m M en artikel XXIII
Memorie van toelichting: algemeen deel p. XX, artikelsgewijze toelichting p. X
Van stapsgewijze afbouw naar directe afschaffing
In het coalitieakkoord[1] is het voornemen kenbaar gemaakt de vrijstelling van BPM voor bestelauto’s voor ondernemers (hierna: de ondernemersvrijstelling) in drie jaar af te bouwen. In het Belastingplan 2023 wordt in afwijking hiervan bepaald dat de ondernemingsvrijstelling met ingang van 2015 per direct wordt afgeschaft. In de Memorie van Toelichting wordt uitgelegd waarom de ondernemingsvrijstelling wordt afgeschaft: het leidt tot een budgettaire opbrengst en het draagt bij aan een beter milieu. De reden waarom de ondernemingsvrijstelling per direct wordt afgeschaft volgt uit een effectenstudie.[2] Daarin wordt geconcludeerd dat het gefaseerd afschaffen van de BPM-vrijstelling tot ongewenste effecten leidt voor onder meer de uitvoering en belastingplichtige. Tegelijkertijd wordt in de effectenstudie geconcludeerd dat de directe afschaffing van de ondernemingsvrijstelling marktverstorend kan werken en tot grote anticipatie-effecten kan leiden.
Budgettaire doelstellingen
Op 1 januari 2022 waren er in Nederland in totaal 991.000 bestelauto’s geregistreerd.[3] Op een enkele uitzondering na waren al deze bestelauto’s vrijgesteld van BPM. Deze vrijstelling leidt jaarlijks gemiddeld tot een derving van belastinginkomsten van 800 miljoen euro.[4] In het coalitieakkoord is afgesproken dat bestelauto’s jaarlijks 2,2 miljard euro belastinginkomsten moeten opbrengen. Van dit bedrag moet 1,5 miljard euro via de CO2-afhankelijke BPM-heffing en 0,7 miljard via een aanvullende MRB-heffing worden gerealiseerd. Dat betekent dat met ingang van 2025 per bestelauto gemiddeld € 11.000 BPM zal worden geheven.[5]
Gedragseffecten
In een door MKB-Nederland en VNO-NCW onder 1.000 ondernemers gehouden enquête volgt dat 57% procent van de ondernemers van mening is dat een elektrische bedrijfswagen voorlopig niet geschikt is voor hun bedrijf. Dat kan verband houden met de combinatie van het vervoeren van zware vracht en de ten opzichte van een dieselbus kleinere actieradius. Gelet hierop vraag ik me af of één van de doelen van de afschaffing van de ondernemingsvrijstelling, de prikkel voor ondernemers om CO2-arme bestelauto’s aan te schaffen, zal worden behaald. Ik verwacht dat het afschaffen van de ondernemingsvrijstelling helemaal niet zal leiden tot een vergroening van het wagenpark, maar eerder tot een vergrijzing ervan. Dat houdt verband met de overgangsregeling.
Overgangsrecht en anticipatie-effecten
In het Belastingplan 2023 wordt het nieuwe artikel 22 Wet BPM geïntroduceerd. Dat artikel bepaalt dat de ondernemingsvrijstelling blijft bestaan voor bestelauto’s waarvan de datum eerste toelating uiterlijk op 31 december 2024 is gelegen. Deze auto’s zijn en blijven vrijgesteld van BPM en ook de doorschuifregeling blijft van kracht. Ik verwacht dat in het vierde kwartaal van 2024 een run op bestelauto’s zal ontstaan. Bovendien verwacht ik dat de parallelle import van tweedehands bestelauto’s flink zal toenemen. Voor deze groep geldt immers ook de vrijstelling van BPM. Zolang de toelatingsdatum van de bestelauto is gelegen vóór 1 januari 2025 geldt de ondernemersvrijstelling en dat zal ondernemers bepaald niet aanmoedigen tot de aankoop van een nieuwe (schonere) bestelauto.
[1] Coalitieakkoord 15-12-2021, Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst, VVD, D66 CDA en ChristenUnie.
[2] Effectenstudie: Afbouw BPM-vrijstelling bestelauto’s ondernemers, Revnext, Rotterdam september 2022.
[3] https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/verkeer-en-vervoer/vervoermiddelen-en-infrastructuur/bestelautos.
[4] SEO Economisch onderzoek, Evaluatie bijzondere regelingen MRB en BPM. Zie ook de Kamerbrief van 01-07-2022, 2022-0000169049.
[5] https://www.autoweek.nl/autonieuws/artikel/afschaffen-bpm-vrijstelling-bestelautos-heeft-nauwelijks-effect/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F.
